Hưởng ứng ngày Vi chất dinh dưỡng (1 - 2/6/2025)

Với chủ đề: "Vi chất dinh dưỡng rất cần thiết cho quá trình tăng trưởng, phát triển về thể lực, tầm vóc và trí tuệ, nâng cao sức khỏe, tăng cường sức đề kháng của cơ thể" Ngày Vi chất dinh dưỡng năm nay được tổ chức vào đúng dịp Quốc tế thiếu nhi với mục tiêu nâng cao nhận thức, thay đổi hành vi về phòng chống thiếu vi chất dinh dưỡng – một vấn đề đang được ngành y tế và toàn xã hội đặc biệt quan tâm.
Theo kết quả điều tra toàn quốc, hiện vẫn còn 8,9% trẻ em từ 6 đến 59 tháng tuổi thiếu vitamin A tiền lâm sàng; 18,1% trẻ em từ 6 đến 59 tháng tuổi thiếu máu do thiếu sắt và đáng lưu ý là có tới gần 70% trẻ em từ 6 đến 59 tháng tuổi có kẽm huyết thanh thấp. Tỷ lệ thiếu vi chất dinh dưỡng ở phụ nữ mang thai và phụ nữ tuổi sinh đẻ cũng ở mức cao, làm tăng nguy cơ biến chứng thai kỳ, trẻ sinh nhẹ cân và ảnh hưởng đến sức khỏe thế hệ tương lai. Nguyên nhân sâu xa của tình trạng này là do khẩu phần ăn thiếu cân đối; chưa đa dạng thực phẩm; thiếu hiểu biết và thực hành đúng về dinh dưỡng. Trong khi đó, nguồn thông tin chính thống, dễ tiếp cận về vi chất dinh dưỡng còn hạn chế và phân tán.
Theo Viện dinh dưỡng, vi chất dinh dưỡng là những chất mà cơ thể chỉ cần một lượng rất nhỏ, nhưng lại rất quan trọng đối với sức khỏe và sự phát triển của cơ thể, bao gồm khoảng 40 loại vitamin và khoáng chất. Các vi chất dinh dưỡng được quan tâm nhiều nhất hiện nay là Sắt, vitamin A và Iốt, ngoài ra còn có Acid folic, Kẽm…cũng có vai trò rất quan trọng đến sự phát triển bình thường của thai nhỉ, tăng trưởng chiều cao của trẻ em.
Hậu quả của thiếu vi chất dinh dưỡng là làm ảnh hưởng xấu đến sự phát triển thể lực và trí lực, do đó làm giảm khả năng lao động và học tập. Thiếu vi chất dinh dưỡng là nguyên nhân tiềm tàng của tình trạng ốm đau, bệnh tật và tử vong ở bà mẹ và trẻ em.
Một số triệu chứng phổ biến của sự thiếu hụt các vi chất quan trọng thường gặp như: Thiếu canxi khiến ngón tay tê, ngứa ran và nhịp tim bất thường; Thiếu vitamin D: Mệt mỏi, đau xương, thay đổi tâm trạng; Thiếu kali: Yếu cơ, táo bón, nhịp tim không đều; Thiếu sắt: Mệt mỏi, khó thở, tay chân lạnh, móng tay giòn; Thiếu vitamin B12: Cảm giác tê, mệt mỏi, sưng lưỡi; Thiếu folate: Mệt mỏi, tiêu chảy, lưỡi trơn; Thiếu magie: Chán ăn, buồn nôn, mệt mỏi. Nếu gặp phải những triệu chứng kể trên và bạn nghi ngờ mình bị thiếu vi chất dinh dưỡng, hãy đến gặp bác sĩ. Cách tốt nhất để tránh và khắc phục tình trạng thiếu hụt các vitamin và khoáng chất là đảm bảo một chế độ ăn uống cân bằng, giàu chất dinh dưỡng. Những người có nguy cơ thiếu vi chất dinh dưỡng bao gồm người lớn tuổi, phụ nữ mang thai và những người có chế độ ăn đặc biệt (chẳng hạn như người ăn chay hoặc chế độ ăn kiêng hạn chế thiếu trái cây và rau quả) cần bổ sung các chất dinh dưỡng thiết yếu này qua thực phẩm bổ sung dưới sự tư vấn và giám sát của chuyên gia y tế.
Theo Bộ Y tế, để phòng chống thiếu vi chất dinh dưỡng, bên cạnh giải pháp ngắn hạn là uống bổ sung các sản phẩm vi chất dinh dưỡng (như viên nang vitamin A liều cao, viên đa vi chất…), giải pháp trung hạn là sử dụng thực phẩm tăng cường vi chất dinh dưỡng, thì giải pháp lâu dài và cơ bản là cải thiện chất lượng bữa ăn. Do đó, cần tăng cường công tác truyền thông, khuyến khích người dân sử dụng đa dạng, phối hợp nhiều loại thực phẩm cho bữa ăn hằng ngày; ưu tiên lựa chọn và sử dụng thực phẩm giàu vi chất dinh dưỡng và thực hiện nuôi con bằng sữa mẹ hoàn toàn trong 6 tháng đầu, theo khuyến cáo của Tổ chức Y tế thế giới và Bộ Y tế.
Vitamin A có vai trò quan trọng đối với sức khỏe và sự phát triển toàn diện của trẻ. Hằng năm, Bộ Y tế tổ chức chiến dịch bổ sung vitamin A liều cao cho hơn 6 triệu trẻ em trong độ tuổi từ 6 - 59 tháng tuổi trên quy mô toàn quốc (mỗi năm có 2 đợt: đợt 1 vào tháng 6; đợt 2 vào tháng 12). Thời gian qua, các chiến dịch bổ sung vitamin A đã giúp VN thanh toán được bệnh mù lòa do thiếu vitamin A vào năm 2000.
BOX:
Để phòng chống thiếu vi chất dinh dưỡng, Viện Dinh dưỡng khuyến cáo mỗi người, mỗi gia đình hãy thực hiện:
1. Bữa ăn hằng ngày cần đa dạng, phối hợp nhiều loại thực phẩm; ưu tiên lựa chọn, sử dụng thực phẩm giàu vi chất dinh dưỡng; thực phẩm được tăng cường vi chất dinh dưỡng.
2. Cho trẻ bú sớm trong vòng 1 giờ đầu sau sinh. Nuôi trẻ bằng sữa mẹ hoàn toàn trong 6 tháng đầu; cho trẻ bú mẹ đến 24 tháng tuổi hoặc lâu hơn cùng chế độ ăn bổ sung hợp lý.
3. Sử dụng các thực phẩm giàu vi chất dinh dưỡng sẵn có ở địa phương cho bữa ăn hằng ngày của trẻ; thêm mỡ hoặc dầu ăn để tăng cường hấp thu tốt các vitamin tan trong chất béo như vitamin A, vitamin D, vitamin E, vitamin K.
4. Cho trẻ trong độ tuổi uống vitamin A liều cao một năm 2 lần theo hướng dẫn của trạm y tế xã, phường.
5. Trẻ trên 2 tuổi cần được uống thuốc tẩy giun định kỳ một năm 2 lần. Thực hiện vệ sinh ăn uống, vệ sinh cá nhân, vệ sinh môi trường để phòng chống nhiễm giun, sán.
6. Phụ nữ tuổi sinh đẻ và phụ nữ có thai cần uống viên sắt, axit folic hoặc viên đa vi chất theo hướng dẫn.
7. Tiếp xúc ánh nắng hằng ngày, đúng cách để dự phòng thiếu vitamin D.
8. Đảm bảo an toàn thực phẩm góp phần phòng chống thiếu vi chất dinh dưỡng.
Hãy cho trẻ 6-35 tháng tuổi đi uống vitamin A liều cao mỗi năm 2 lần, theo hướng dẫn của Trạm Y tế xã, thị trấn